Μολυσμένο ένα στα τρία ψάρια που πωλείται σε ελληνικά σούπερ μάρκετ – Περιέχουν επικίνδυνα παράσιτα

Ένα εύρημα που προκαλεί ανησυχία για τη δημόσια υγεία έρχεται στο φως μέσα από νέα επιστημονική έρευνα: σχεδόν 3 στα 10 έτοιμα προς κατανάλωση (RTE) ψάρια που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά βρέθηκαν να περιέχουν παράσιτα του γένους Anisakis,  μικροσκοπικούς νηματώδεις οργανισμούς που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές γαστρεντερικές διαταραχές, αλλεργίες ή ακόμα και αναφυλαξία.

Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από ερευνητική ομάδα στη Θεσσαλονίκη και δημοσιεύτηκε στην επιστημονική βάση δεδομένων PubMed Central (PMC), εξέτασε 108 δείγματα ψαριών που πωλούνται σε σούπερ μάρκετ της χώρας – καπνιστά, παστά και μαριναρισμένα προϊόντα – και διαπίστωσε ότι το 29,6% ήταν μολυσμένα με προνύμφες των παρασίτων Anisakis simplex και Anisakis pegreffii.

Ποια ψάρια είναι τα πιο «επικίνδυνα»

Η μεγαλύτερη συχνότητα μόλυνσης εντοπίστηκε:

• στο καπνιστό ρέγγα ολόκληρο (91,6%),
• στο παστό σκουμπρί (47%),
• και στο καπνιστό σκουμπρί (46,6%).

Αντίθετα, σαρδέλες, τόνος και μπακαλιάρος δεν παρουσίασαν ίχνη παρασίτων.
Τα δείγματα που περιείχαν ολόκληρο το ψάρι – με τα εντόσθια – εμφάνισαν πολύ υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης σε σχέση με τα φιλέτα.

Τι είναι το Anisakis και γιατί θεωρείται επικίνδυνο

Το Anisakis είναι θαλάσσιο παράσιτο που «μεταναστεύει» στους μυς των ψαριών. Όταν ο άνθρωπος καταναλώσει ωμό, ανεπαρκώς μαγειρεμένο ή ακατάλληλα επεξεργασμένο ψάρι, οι προνύμφες μπορεί να επιβιώσουν και να προκαλέσουν την ασθένεια ανισακίαση (anisakidosis).

Τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με γαστρίτιδα ή σκωληκοειδίτιδα, πόνος, ναυτία, εμετοί, διάρροια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλούνται σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, ακόμη και μετά από κατανάλωση πλήρως μαγειρεμένου ή επεξεργασμένου ψαριού, καθώς τα αλλεργιογόνα παραμένουν ενεργά.

Το πρώτο ελληνικό περιστατικό και η ευρωπαϊκή ανησυχία

Το πρώτο επιβεβαιωμένο περιστατικό στην Ελλάδα καταγράφηκε το 2024 σε νεαρό άνδρα που κατανάλωνε συχνά ωμό ψάρι. Η λοίμωξη αρχικά παρερμηνεύτηκε ως κακοήθεια της περιτοναϊκής κοιλότητας, οδηγώντας σε χειρουργική επέμβαση.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF), το Anisakis ευθύνεται για το 73,6% των ειδοποιήσεων που αφορούν παρασιτικές μολύνσεις σε τρόφιμα την περίοδο 2001–2023.

Πόσο ασφαλή είναι τα έτοιμα προϊόντα

Αν και οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί απαιτούν κατάψυξη στους -20°C για τουλάχιστον 24 ώρες ή θερμική επεξεργασία πάνω από 60°C, η μελέτη δείχνει ότι ορισμένα RTE προϊόντα που πωλούνται στην Ελλάδα περιέχουν μη ανιχνευμένα υπολείμματα παρασίτων — τα οποία δεν φαίνονται με γυμνό μάτι.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι παραδοσιακές μέθοδοι μαρινάρισμα και καπνίσματος δεν αρκούν πάντα για την πλήρη αδρανοποίηση των προνυμφών, ενώ ακόμη και νεκρές προνύμφες μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα.

Τι προτείνουν οι ειδικοί

Για την προστασία των καταναλωτών, η έρευνα τονίζει την ανάγκη για:

• ταχεία εκσπλάχνιση των ψαριών μετά την αλίευση,
• αυστηρό έλεγχο θερμοκρασίας κατά τη μεταφορά και αποθήκευση,
• εντατική οπτική επιθεώρηση από εξειδικευμένο προσωπικό,
• και πλήρη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.

Η κατανάλωση ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, όπου η τροφή είναι ελεγχόμενη, θεωρείται πιο ασφαλής επιλογή, ειδικά για άτομα με ιστορικό αλλεργιών.

Tο συμπέρασμα

Η παρουσία των παρασίτων Anisakis simplex και A. pegreffii σε σχεδόν το ένα τρίτο των έτοιμων ψαριών που πωλούνται στη χώρα μας δεν είναι απλώς επιστημονικό εύρημα,  είναι προειδοποίηση. 
Η ασφάλεια των θαλασσινών, ειδικά όταν φτάνουν στο πιάτο μας χωρίς επιπλέον μαγείρεμα, απαιτεί προσοχή, σωστή ενημέρωση και αυστηρούς ελέγχους.